Chcę kupić konia!
Wybór trudny, decyzja poważna, może zmienić twoje życie, gorzej jeśli ty zechcesz zmienić naturę konia, by odpowiadała twoim możliwościom.Koń czy kuc?
Młody,dorosły czy starszy?
Jakiej rasy?
Z jakiej hodowli?
To są pytania, które rozpatruję w innych opowiadaniach.( patrz.Nie ma grzecznych koni)
Z koniem jest jak z noworodkiem najważniejsze,żeby był zdrowy.
Nigdy nie kieruj się litością w zakupiue konia(czy tak zwanej adopcji za darmo)(patrz.Dobry koń zawsze w cenie)
Jak rozpoznać zdrowego konia?
Przedstawię pewien schemat postępowania, który jak wynika z mojego doświadczenia jest uniwersalny i pozwoli nabywcy konia uniknąć przykrych niespodzianek.
Oczywiście podstawą jest wywiad, czyli pytamy dokładnie o stan zdrowia, zachowania zwierzęcia, sposób utrzymania.
Zadajemy takie pytania:Czy koń tutaj się urodził?Czy można zobaczyć matkę?Kto jest ojcem?Jak był użytkowany?Kto na nim jeździł i gdzie?Czy chodził na wybiegi?Jak czesto przyjeżdża kowal?W jakim systemie jest utrzymywany?Czy ma problemy zdrowotne?Czy kulał, czy kaszlał?Czy miał kolkę?Co je i ile?Jeśli to kobyła to musimy się dowiedzieć wszystkiego o poprzednim źrebaku i przebiegu ciąży.
1.Oglądaj konia w hodowli, co najmniej dwa razy.
Na zakup konia nie można się napalać, trzeba dać sobie czas na zastanowienie.
2. Hodowca, czy włascieciel musi go przyprowadzić na uwiązie,a koń ten ma na tym uwiązie iść.
Koń w dobrej hodowli od 5 m-ca życia chodzi na uwiązie, nosi kantar, rozumie,że człowiek chce go prowadzić, a on ma za nim iść.Jeżeli koń 6, 8, 10 miesięczny nie pozwala się prowadzić, nie ma kantara, nie da się złapać,ani przypiąć uwiązu to znaczy,że nikt nigdy go niczego nie uczył.Że nigdy nie miał rozczyszczanych kopyt albo zrobiono mu to raz na siłę, kiedy był jeszcze mały.
3.Puść konia na wybieg, obserwuj go na wybiegu, sprawdz jak chodzi,a co najważniejsze czy nie kuleje.
Ropnie, ochwaty, szpaty, zaleczone urazy objawiają się kulawizną.Nie kupuj kulawego konia.Przyczyn kulawizny jest wiele.Nawet jeśli właściciel uważa,że to szybko minie, to umów się z nim za 2 tygodnie,być może wtedy minie.Ale odradzałabym kupowanie takiego konia, bo po co zaczynać naszą przygodę z własnym koniem od leczenia jego urazów?Na rynku jest bardzo wiele dobrych koni, lepiej zapłacić 1000 zł więcej i kupić zdrowego, bo lekarz kosztuje drożej, a są kulawizny, których nie da się wyleczyć.
Kondycję konia oceniamy bardzo prosto.W ruchu,najlepiej kłusem, mamy widzieć zarys kilku żeber konia.Jeżeli jest za gruby nie widzimy ich wcale, jeżeli jest za szczupły widzimy je wszystkie bez ruchu.
Konie za grube są chorowite.Otyłość jest bardzo niebezpieczna, przyczyną jest niepłodnośći, obciążenia stawów, spadku odporności, kolkowania i zabużeń układu pokarmowego, kompletnego braku kondycji, niechęci do ruchu, pracy i współpracy.Tłuszcz czuć wyraźnie w postaci buł na łopatkach, żeber nie czuć pod palcami, kopyta są wypłaszczne, a skóra często pobrużdżona, sierść tłusta. To są słabe konie, które w życiu tylko jadły, często kucyki oglądamy w takim stanie i jest to przyczyna wielu ich chorób m.in ochwatu.Takie konie wymagają specjalnej diety i zmuszania do ruchu( patrz.Żywienie i ruch)
Ta klacz jest w ciąży,ale w 5 m-cu,a gruba jest jakby miała jutro urodzić.
A to jest jej wypłaszczone od nadmiernej masy kopyto.
4.Dokładnie obejrzyj kopyta.
(Patrz Kopyta)Szkliwo, kąt ustawienia kopyta, unieś wszystkie cztery nogi i wyczyść kopystką,obejrzyj i pomacaj strzałkę, jeżeli masz wątpliwości zrób zdjęcia i w domu dokładnie się zastanów nad tymi kopytami.Obejrzyj koronki!
5.Mocnym dotykiem pogłaszcz konia po całym ciele, pod brzuchem, unieś jego ogon, dotknij głowy.Obejrzyj jego sierść,grzywę.
Zdrowy koń pozwala się dotykać, czesać, głaskać, a pieszczoty te sprawiają mu przyjemność, stoi i spokojnie znosi ludzką ciekawość.Nie ma tłumaczeń:"On jest nieufny, on się musi przezwyczaić."Socjalizacja konia to zadanie hodowcy, jeśli mu nie sprostał to nie nadaje się do hodowania koni i nie wolno dać mu zarobić.Trzeba poszukać takiego hodowcy, który codziennie głaszcze swoje konie i umie je oswoić ze światem.
Wyłysienia, wybroczyny, pęcherzyki,brodawki, wytarta(lub przycięta) grzywa są sygnałem,że koń choruje, ciężko stwierdzić na co,ale można się domyślać- nużyca,świeżbowiec,alergie, lipcówka(wytarta sierść i grzywa),brodawczyca,nadwrażliwość, grzybice, bakteryjne choroby skóry.Takie objawy mogą też towarzyszyć spadkowi odporności konia i są sygnałem o poważniejszym procesie chorobowym,który toczy się gdzieś w organiźmie.Większość zarażliwa dla ludzi i/lub reszty stada.Należy dokładnie się odkazić po dotykaniu takiego zwierzecia i szukać hodowcy, który sprzedaje zdrowe konie.
6.Spójrz koniowi w oczy
Jego spojrzenie ma wyrażać ciekawość spokój, zainteresowanie i zadowolenie, jego uszy mają być zwrócone ku tobie, a nie położone.Koń ma przyjść do ręki na której leży jabłko i je zjeść delikatnie zdejmując wargami.Jeżeli ucieka, nie chce podejść, boi się.Jeżeli koń jest przerażony twoją dłonią, twoim dotykiem, w jego oczach widać strach, ból, wrogość,kładzie uszy, odbiega to znaczy,że nikt go nie głaskał, nie czesał i nie dotykał,nie karmił z dłoni, nie przychodził i nie brał na uwiąz, że nie zna ludzi i ma wobec nich wrogie zamiary, że nikt nie zadbał o jego socjalizację.A takich braków z okresu źrebięcego nie da się uzupełnić.I nie pozwulmy soibie wmówić,że to się da zmienić, że wystarczy trochę czasu, ciepła i miłośći( jak to uwielbiają truć fundacyki końskie)a koń będzie prawdziwą przytulanką i zaufa ci w pełni.
Istnieje szansa,że koń niezsocjalizowany zaufa w jakimś stopniu jednej osobie, tej która poświęca mu najwięcej czasu, ale przecież osób jest wiele ludzie są różni, do stajni wchodzą niczego nieświadome dzieci, mężczyźni, znajomi, ktoś chce zobaczyć konia i, co będziemy stać na straży i nikomu nie pozwolimy się zbliżyć,żeby nie stresowac konia? Czy każdy będzie wchodził do stajni ryzykując,że koń go ugryzie(najczestrza przypadłość tego typu koni)że koń się odwróci zadem i kopnie, że trzaśnie sobie nogą w powietrze, bo nie wiedział i zabije dziecko?
Konie których odchów źrebięcy został zaniedbany, socjalizacja została przeprowadzona nieprawidłowo sa zagrożeniem dla ludzi, przyczyną tragedii i złą decyzją.Nie pozwólmy sobie wcisnąć takiego kaleki za żadne pieniądze,a tym bardziej za darmo( z absurdalną umową fundacyjki w komplecie).Koń jest sługą człowieka, a nie odwrotnie.
7.Przyjrzyj się jak na tym koniu jeździ hodowca, jak go siodła, jak do niego podchodzi.
Czy koń ładnie, odważnie, harmonijnie chodzi w podstawowych chodach.
Każdy koń służy do jazdy, kucyk także.( nie mówię tu o koniach zabawkach poniżej 80 cm w kłębie, bo one są ozdobą i do tego zostały stworzone umiejętną hodowlą wsobną)
Kucyki ukałdają dorośli,a jeżdżą na nich dzieci.Jeśli kupujemy kucyka dla dziecka, dorosłego( powyzej 3 lat) to musi być ujeżdżony.Na zdrowego kucyka można wsiąść i do 10 minut zwykle na oklep pojechać.Jest zasada,że koń nosi do 50 % swojej wagi, czyli kucyk ważący 150 kg wiezie przez 10 minut osobę 75 kg na swoim grzbiecie, dziarskim kłusem bez problemów.I to jest normalne, tak się układa kucyki, zwykle robią to drobni dorośli ok. 50 - 60 kg wagi.
Jeśli sprzedający nam mówi,że na kucyku nie wolno jechać to znaczy,że jest to koń chory, najpewniej poochwatowy albo w stanie ochwatu przewlekłego.(patrz Kopyta) i każde obciążenie może mu zaostrzyć stan choroby.
Jeśli kupujemy konia starszego niż 3 lata( np.4,5 lat) i jest to koń świeży, na którym nigdy nikt nie siedział to jest to sprawa podejrzana.Albo koń jest niesprawny, kontuzjowany, zaleczony i po wysiłku wraca jego uraz, albo ma jakąś chorobę płuc, która nie pozwala mu biegać(Rao),albo jest niezrównoważony i nie pozwala się dosiadać.Jakaś przyczyna musi być, że ktoś go w świeżym stanie trzymał do 5 roku życia i jeśli hodowca mówi,że nie miał czasu, to lepiej poszukac takiego, który ma czas na swoje konie.
8. Osiodłaj konia sam i pojedź na nim na plac i w teren.
Jeżeli dobrze sobie na nim radzisz to z pewnością będziesz mógł na nim jeździć co dzień bez komplikacji.
Jeżeli sobie nie radzisz, koń odskakuje, omija niebezpieczeństwa, nie umiesz pojechać na nim jako prowadzący w lesie,nie zmienia odpowiednio chodów, nie czujesz się pewnie, to znaczy,że potrzebujesz mistrza, człowieka, który nauczy cię tego, co sprawia ci trudność.
Nie oznacza to,że koń jest zły, niewłaściwie ułożony, skoro hodowca potrafił osiągnąć te rzeczy na tym koniu przed chwilą, oznacza to że problem tkwi w tobie i musisz się udoskonalić.
Jeżeli koń spełnia wszystkie postawione przeze mnie warunki to znaczy,że warto go kupić,że jest przed nim przyszłość wierzchowca i sprawdzi się jako zwierzę zdrowe.Za takiego konia warto zapłacić więcej i mieć pewność,że nie stanie się skarbonką do leczenia, ani problemem do wtórnego oswajania.
Z mojego doświadczenia wynika,że wymagania te w 100% spełniają jedynie dobre konie z hodowli wolnowybiegowych,bezstajennych i takie konie warto mieć.